ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ

Κολοκοτρώνης Θεόδωρος (1770 - 1843) ""Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε  « Πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα», αλλά, ως μία βροχή, έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό, και εκάμαμε την Επανάσταση". (Μέρος του λόγου που εκφώνησε ο Κολοκοτρώνης στην Πνύκα).             Γεννήθηκε στην Παλαιά Μεσσηνία (Μεσσήνη). Εγινε μέλος της Φιλικής Εταιρίας το Δεκέμβριο του 1818. Ο Βλαχογιάννης περιέγραψε τα χαρακτηριστικά του ως εξής:  «'Οψη αδύνατη και μαυρειδερή, μάτια βαθουλά, ματιά σκληρή και δυνατή, μεγάλο μουστάκι μαύρο, γερακωτή μεγάλη μύτη, μαλλιά μακρυά κυματιστά. Μικρό κόκινο φέσι στραβοφορεμένο.  Τέλος, πρόσωπο που χτυπάει και ξαφνιάζει και που του κάκου θα γύρευε κανείς να βρη σ' έναν Ευρωπαίο το ταίρι του».  Όλοι όσοι τον εγνώριζαν βεβαιώνουν ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν ηγετική φυσιογνωμία και άριστος ρήτορας, βρισκόταν δε πάντα στην πρώτη γραμμή της μάχης. Διορίστηκε τον Απρίλιο του 1821 από τους οπλαρχηγούς της Γορτυνίας αρχιστράτηγος της επαρχίας Καρύταινας, νίκησε τους Τούρκους στο Βαλτέτσι, κυρίευσε την Τρίπολη (1821), όπου αποδεκάτισε τις οικογένειες της διοικητικής εξουσίας των Τούρκων (πάνω από 30.000 νεκρά γυναικόπαιδα), κατέλαβε την Ακροκόρινθο (1822), διέλυσε στα Δερβενάκια τη στρατιά του Δράμαλη και στη συνέχεια εισήλθε νικητής στο Ναύπλιο.  Αργότερα περιέπεσε σε δυσμένεια και φυλακίστηκε, αλλά ο Κουντουριώτης αναγκάστηκε, παρά τον απεινή διωγμό εναντίον τού Κολοκοτρώνη και των στελεχών του από αυτήν ακριβώς την κυβέρνηση, να τον διορίσει το 1825 αρχηγό των επιχειρήσεων κατά του Αιγύπτιου Ιμπραήμ.  Ο αρχιστράτηγος επιδόθηκε σε πόλεμο φθοράς εναντίον του τουρκο-αιγυπτιακού στρατού, επειδή δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπίσει κατά μέτωπο τις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού. Συνέχισε δε να πολεμάει μέχρι το 1827. Η μεγάλη σημασία του Κολοκοτρώνη για την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα, προκύπτει από το γεγονός ότι ηγήθηκε άτακτων, απείθαρχων και ανεκπαίδευτων ανδρών, χωρίς οργανωμένη υποστήριξη ενός συγκροτημένου κράτους και αντιμετώπισε πολλαπλάσιες δυνάμεις εχθρικών στρατευμάτων.  Με αυτές τις πενιχρές προϋποθέσεις δημιούργησε το πρώτο σημαντικό και, όπως φάνηκε από τις εξελίξεις, αποφασιστικό ρήγμα στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενάντια στις επιταγές της «Ιεράς Συμμαχίας» που είχε θεσπίσει κανόνες ειρήνης και υποταγής, μετά τις τυχοδιωκτικές περιπέτειες του Ναπολέοντα Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831) διετέλεσε ο επονομαζόμενος «Γέρος του Μωρία» μέλος της κυβερνήσεως, η οποία όμως διαλύθηκε και ο ίδιος φυλακίστηκε.  Στα χρόνια του Όθωνα (1833) φυλακίστηκε για άλλη μια φορά και το 1834 παρεπέμφη σε δίκη, όπου καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Όθωνας του έδωσε όμως χάρη και τον διόρισε σύμβουλο της επικρατείας. Ο Θ. Κολοκοτρώνης νεκρός (πιν. του Bonitore, Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - Λεξικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, τομ. Β', σελ. 458) Απομνημονεύματα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη Εγεννήθηκα στα 1770. Όταν εγλύτωσα από την Καστάνιτζα είμουν χρονών 10. Διαμονή Μάνης χρόνια 2. Εις την Αλωνίσθενα χρόνια 3. Εις τα Σαμπάσικα χρόνια 12.   Εποχή της Νεότητος, 5 χρόνια ανύπανδρος και άλλους 7 χρόνους υπανδρευμένος· 27 χρόνους είχα όταν με επρωτοκυνήγησαν. Αρματωλός και κλέφτης αλληλοδιαδόχως χρόνια 5. Φερμάνι Βασιλικό διά εμένα και τον Πετιμεζά στα 1802. Το δεύτερο φερμάνι τον Ιανουάριον 1806, και το Πατριαρχικό Συνοδικό. 36 χρόνων ήμουν όταν επήγα εις την Ζάκυνθο. 50 χρόνους είχα όταν εβγήκα εις την επανάσταση.   Το μυστήριο της εταιρίας άρχισε να γίνεται διαδίδεται εις κάθε λογής ανθρώπους και καλούς και κακούς, και εβιασθήκαμε να κινήσωμε μίαν ώραν αρχήτερα την επανάστασιν.  Ο Ντόγιος το εμαρτύρησε εις τον Αλή-Πασά. Έτζι λοιπόν εις τας 3 Ιανουαρίου ανεχώρησα από την Ζάκυνθον, και εις τας 6 Ιανουαρίου έφθασα εις την Σκαρδαμούλα εις του πατρικού μου φίλου Καπετάν Παναγιώτη Μούρτζινου. Το κίνημα μας έγεινε εις τας 22 Μαρτίου εις την Καλαμάταν· Από τας 6 του Ιανουαρίου έως εις τας 22 Μαρτίου, επροσπάθησα,ενέργησα εις την Μάνην να ενώσωμεν διάφορα σπήτια Μανιάτικα κατά την συνήθειάν τους, και τους ενώσαμεν, τους αδελφώσαμεν· έστειλα και εις τας επαρχίας της Μεσσηνίας, Μιστρός, Καρύταινας, Φαναριού, Λεονταριού, Αρκαδίας, της Τριπολιτζάς, και ήλθαν εκεί όπου ευρισκόμουν, και τους έλεγα, ότι: την ημέρα του Ευαγγελισμού να ήναι έτοιμοι, και κάθε Επαρχία κινηθή εναντίον των Τούρκων των τοπικών, και να πολιορκήσουν εις τα διάφορα φρούρια, καθώς οι Αρκαδιανοί να πολιορκήσουν το Νεόκαστρο, οι Μοθωναίοι την Μοθώνη, και ούτω καθεξής. Αφού επροετοιμάσαμεν και συναγοικήθημεν, ο Ζαϊμης με τους άλλους, αναγκασμένοι να υπάγουν εις την Τριπολιτζά ή να μείνουν έτζι, εκτύπησαν τον Βοϊβοδα των Καλαβρύτων.  Οι Τούρκοι με έμαθαν ότι ήλθα και με ενόμιζαν ότι ήλθα με 5 με 6000· εγώ ήμουν με τέσσαιρους.  Ήλθαν Αρκαδινοί και Μιστριώται Τούρκοι με ραγίστικα σκουτιά ενδυμένοι, και ήλθαν να δούν με πόσους ήμουν, και εγώ έπαιζα ταις ομάδαις και εγύρισαν οπίσω και έλεγαν, ότι: ευρήκαμε ένα γέρο και έπαιζα ταις ομάδες. –  Επήγα εις τον Μουρτζίνο ως φίλο μου πατρικόν, Ο Μαυρομιχάλης είχε το όνομα Μπέης, αλλ' ο Μούρτζινος είχε την δύναμιν εις την Μάην. Ερωτήθη τότε ο Μαυρομιχάλης δια τον ερχομόν μου, και αυτός απεκρίθη, ότι εδυστήχησε εις την Ζάκυνθο και ήλθε εις την Μάνη διά να τον βοηθήσουν οι φίλοι του και να επιστρέψη οπίσω· και εις αυτό εφέρθηκε πολλά καλά, αλλά δεν είναι αληθινό ότι δεν με πρόδωσε εις τους Τούρκους· δεν είχε την δύναμιν να τοκάμη και αν ήθελε, και, εκτός της φιλίας όπου είχαμεν με τον Μούρτζινον, είναι συνήθεια εις την Μάνη να υπερασπίζωνται όσους καταφεύγουν εις την οικίαν των. Εις τας 23 Μαρτίου επιάσαμε τους Τούρκους εις την Καλαμάτα, τον Αρναούτογλην σημαντικόν Τούρκον της Τριπολιτζάς. Είμεθα 2000 Μανιάτες, ο Πετρόμπεης, ο Μούρτζινος, Κυβέλος· Δυτική Σπάρτη – 100 ήταν οι Τούρκοι μεινεμένοι, ως 10000 η φήμη τους μεγάλοι.- Η Ανατολική Σπάρτη εκινήθη την ίδιαν ώρα. Ο Τζανετάκης με την Κακαβουλιά εκινήθη δια τον Μιστρά.  Οι Τούρκοι είχαν βάλει υποψία, επροσκάλεσαν του Προεστούς και Δεσποτάδες, και αυτοί επήγαν – ήταν έμβα του Μαρτίου – Δεν τους εσκότωσαν.  Οι Σπαρτιάται αφού επήραν λάφυρα, προχωρούν και πολιορκούν την Μονοβασιά. – Εις την Καλαμάτα εκάμαμε Συνέλευσι, πόθεν να πρτοκινήσωμε τα στρατεύματα.  Οι Καλαματιανοί εκατάφεραν τον Μπέη να πάμε εις την Κορώνη δια να μην βάλουν σπαθί οι Τούρκοι εις τους Χριστιανούς· εγώ δεν εστρέχθηκα, είπα να πάμε εις την παλαιάν Αρκαδίαν, εις το κέντρο δια να βοηθούμε τους άλλους· τότενες τους είπα: εάν μου δώσετεβοήθεια από τούτο το στράτευμα, καλώς , ειμή αναχωρώ να υπάγω εις το Κέντρο.  Είχα λάβει γράμμα από τον Κανέλο, μ' επροσκαλούσε, ότι είχε 10000 άρματα, και να έμβω επί κεφαλής.  Του Μούρτζινου αρώστησε το παιδί του ο Διονύσιος, και έτζι δεννεκίνησαν όλοι οι Μανιάται· έλαβα 200 από αυτόν και 70 από τον Μπέη με τον Καπετάν Βοϊδή και με 30 εδικούς μου εγενήκαμε 300, και έκοψα ευθύς 2 σημαίες με Σταυρό και εκίνησα.  Οι Ανδρουσιανοί Τούρκοι, 360 άνδρες, μανθάνοντας ότι είμεθα ασκέρι φεύγουν, πάνε στα Κάστρα της Μεσσηνίας. Κινώντας εγώ, είχαν μίαν προθυμίαν οι Έλληνες όπου όλοι με τας εικόνας έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις· - Μου ήρχετο πότε να κλαύσω….από την προθυμίαν που έβλεπα. – Ιερείς έκαναν δέησι. Εις τον ποταμόν της Καλαμάτας ανασπασθήκαμε και εκινήσαμε...   Θεόδωρος Κ. Κολοκοτρώνης   Απόσπασμα από το "Διήγησης Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 ως τα 1836" ΠΗΓΗ