To Πολυτεχνείο δεν ήτανε γιορτή ... για να μαθαίνουν οι νέοι ..και να θυμόμαστε εμείς....Το ημερολόγιο σημάδευε την 15η Νοέμβρη του 1973

                       “ ... ήτανε εξέγερση και πάλη ταξική ”

 Του Κώστα Καπνίση

 Μεγάλη ημέρα ξημερώνει αύριο. Ναι, μεγάλη. Παρόλο που στα χρόνια που πέρασαν κάποιοι φρόντισαν συστηματικά να την απαξιώνουν μεθοδικά. «Εδώ Πολυτεχνείο. Εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων». 

Με αυτά τα λόγια, με αυτή την αγωνιώδη και συνάμα βραχνή φωνή απευθυνόταν ο φοιτητής στους Έλληνες πριν από 41 χρόνια καλώντας τους να σπάσουν τις αλυσίδες τους και να ανατρέψουν την Χούντα των Συνταγματαρχών και των συνεργατών τους.


 


Εκείνον τον Νοέμβρη του 1973 συμπληρώνονταν 6 χρόνια από τότε που ο ελληνικός λαός υπέμενε αδιαμαρτύρητα την επιβολή των μαύρων σχεδίων μιας χούφτας κάποιων υπανθρώπων που έγιναν μαριονέτες στα χέρια σκοτεινών εξουσιών και συμφερόντων.

 Όλα αυτά τα χρόνια έχουν ειπωθεί αλλά και έχουν γραφτεί πάρα πολλά για το τι ήταν το Πολυτεχνείο. Πολλά συγκινητικά και δακρύβρεχτα λόγια αλλά και πολλά εμετικά και φασιστικά που προσβάλλουν τη μνήμη και την νοημοσύνη όλων των δημοκρατικών και προοδευτικών πολιτών.

 Με πλήρη νηφαλιότητα και χωρίς εξάρσεις και κορώνες οφείλουμε να φέρουμε στο μυαλό μας ένα μικρό χρονικό εκείνης της εποχής.

 

 

Ήταν ξημερώματα της 21ης Απρίλη 1967. Ξημερώματα μιας καταραμένης χρονιάς για τον ελληνικό λαό αλλά και ταυτόχρονα μια τραγική κατάληξη μιας ταραχώδους πολιτικής ζωής που είχε μπει η χώρα πάντα βέβαια με την ανάμειξη του ξένου δακτύλου που είχε λόγο στα πράγματα. 

Εκείνη τη χρονική περίοδο στην κυβέρνηση βρισκόταν η ΕΡΕ υπό την ηγεσία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου η οποία και είχε προκηρύξει εκλογές για τα τέλη του Μάη της ίδιας χρονιάς. Οι πληροφορίες που συγκέντρωναν ξένες και ντόπιες μυστικές υπηρεσίες έκαναν λόγο για σαρωτική επικράτηση της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. 


Αυτό ήταν κάτι που δε μπορούσαν να χωνέψουν με τίποτε ούτε το παλάτι ούτε βέβαια και ο Στρατός. Είναι χρήσιμο να θυμίσουμε ότι η Ελλάδα δε βρισκόταν πολύ μακριά από τον τερματισμό ενός εμφυλίου πολέμου ο οποίος κατά τεκμήριο υποκινήθηκε από τον ξένο παράγοντα φοβούμενος την άνοδο της Αριστεράς στην εξουσία. 

Οτιδήποτε δεν ήταν δεξιό και καπιταλιστικό βαφτιζόταν με μιας κομμουνιστικό. Σε ότι αφορά το παλάτι τα γεγονότα του 1965 είναι λίγο πολύ γνωστά και δε χρειάζεται να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά. Σε ότι αφορά τον Στρατό ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει για όσους δε γνωρίζουν και θέλουν να μάθουν να κάνουν μια απλή ιστορική αναζήτηση για το ήταν ο Ι.Δ.Ε.Α και τι ήταν το σχέδιο «Προμηθέας» και ποια ήταν η εμπλοκή των επιχειρηματικών κύκλων της εποχής στην όλη υπόθεση.


 Κατά τη διάρκεια της επταετούς Χούντας υπήρξαν αρκετές οργανωμένες αντιδράσεις. Η αλήθεια είναι ότι γίνονταν συζητήσεις από μικρές αντιστασιακές δυνάμεις σε σπίτια, σε υπόγεια, σε ταράτσες προσπαθώντας φτιάξουν μερικές υποτυπώδεις έστω οργανώσεις που θα δώσουν ένα καίριο χτύπημα στη Δικτατορία. Στην συντριπτική πλειονότητά τους- αν όχι όλες- αυτές οι οργανώσεις ήταν αριστερές. 


 Το Π.Α.Μ κυρίως αποτελούμενο από μέλη της Ε.Δ.Α. της νεολαίας Λαμπράκη και του ΚΚΕ, η Δημοκρατική Άμυνα κυρίως αποτελούμενη από μέλη του Ομίλου Παπαναστασίου, κεντρώους, αριστερούς αλλά και πολλούς διανοούμενους, ο γνωστός σε όλους «Ρήγας Φεραίος» με τους ρηγάδες του της νεολαίας Λαμπράκη που αργότερα εξελίχθηκαν στο ΚΚΕ εσωτερικού, η ΚΝΕ με την «Πανσπουδαστική» και αρκετές ακόμα μικρότερες οργανώσεις, οι οποίες προσπάθησαν να αντισταθούν όσο μπορούσαν απέναντι στην Χούντα.


 Μοναδικός φωτεινός φάρος σε ότι αφορά τον Στρατό υπήρξε το Κίνημα του Ναυτικού -στο οποίο είχαν οργανωθεί και μερικοί αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας και του Στρατού- που προσπάθησε να ανατρέψει την Χούντα τον Μάη του 1973 αλλά δυστυχώς το σχέδιο του προδόθηκε 2-3 ημέρες πριν εκδηλωθεί . Ονόματα όπως αυτά των ηρωικών Σπύρου Μουστακλή και του Νίκου Παππά κυβερνήτη του «Βέλους» έδωσαν αναμφισβήτητα ένα δυνατό χαστούκι στη Χούντα χωρίς δυστυχώς να καταφέρουν να την ανατρέψουν.

 


Το ημερολόγιο σημάδευε την 15η Νοέμβρη του 1973. Η πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας έβραζε στο ζουμί της «καταπίνοντας» επί έξι συνεχή χρόνια ένα τυραννικό καθεστώς που είχε καταλύσει τη Δημοκρατία. Το ελληνικό Σύνταγμα είχε ανασταλεί και η ελληνική Βουλή είχε κλείσει.


 Η εξουσία βρισκόταν στα χέρια λίγων αγράμματων, απαίδευτων και επικίνδυνων ανθρώπων. Οι οργανώσεις που αναφέραμε πιο πάνω προσπαθούσαν όσο μπορούσαν να κινητοποιήσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερα κομμάτια του λαού αλλά δεν έφτανε. Χρειαζόταν μια σπίθα. Κάτι που θα ταρακουνούσε το «καθεστώς». Εκείνο το πρωινό ήταν αισιόδοξο. 

Οι συζητήσεις έδιναν και έπαιρναν. Το ποτάμι της οργής των νέων ανθρώπων έμοιαζε πια να είναι ανεξέλεγκτο. Τα δεσμά δεν τους κρατούσαν. Κάθε μέρα άκουγαν ότι ένας φίλος ή γνωστός πιάστηκε από την Ασφάλεια και ανακρινόταν στα μπουντρούμια της ΕΑΤ-ΕΣΑ. 

Όσοι έφυγαν εκείνο το πρωινό από τα σπίτια τους δεν είχαν καμιά διάθεση να ακούσουν νουθεσίες όπως «πρόσεχε», «μην ανοίγεσαι πολύ», «πήγαινε κάνε τη δουλειά σου και γύρνα γρήγορα σπίτι», «δεν ακούς τι γίνεται έξω;», «θέλεις να σε πιάσουν και εσένα;». Η αλήθεια είναι ότι τίποτε δεν είχε οργανωθεί για εκείνη την ημέρα. 

Κι όμως παρόλο που ο χειμώνας βρισκόταν προ των πυλών κάτι μύριζε από άνοιξη. Εκατοντάδες φοιτητές άρχισαν να συγκεντρώνονται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου και να φωνάζουν συνθήματα κατά της Χούντας. Όσο περνούσε η ώρα το πλήθος μεγάλωνε. Κατέφθαναν και άλλοι φοιτητές άλλων σχολών, μαθητές και εργαζόμενοι.

 Η εξαετής σιωπή έμοιαζε να σπάει πια και όλα άρχιζαν να γίνονται συνειδητά. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου ήταν πια γεγονός. Όσοι ήθελαν αλλά και όσοι χωρούσαν βρίσκονταν κλεισμένοι στον χώρο του Πολυτεχνείου μαζί με χιλιάδες άλλους που διαδήλωναν απ’ έξω. Μια ομάδα φοιτητών στήνει πρόχειρα έναν ραδιοφωνικό σταθμό που καλεί τους πολίτες να ξεχυθούν στους δρόμους και να διαδηλώσουν και αυτοί. 

Η Χούντα αιφνιδιασμένη δίνει εντολή στην αστυνομία να περικυκλώσει τους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο αλλά και ολόκληρο το Κέντρο των Αθηνών. Ο ραδιοφωνικός σταθμός δε σταματά: «Εδώ Πολυτεχνείο. Εδώ Πολυτεχνείο. Λαέ της Αθήνας δείξε τη δύναμή σου. Κατέβα στο δρόμο. Καλούμε όλες τις αντιδικτατορικές – αντιστασιακές δυνάμεις να αγωνιστούν μαζί μας. Ή τώρα ή ποτέ». 





Το ίδιο επαναλαμβάνεται και την επόμενη ημέρα της 16ης Νοέμβρη. Η Χούντα βρίσκεται σε πανικό. Τα πράγματα αρχίζουν να σοβαρεύουν. Γύρω από το Πολυτεχνείο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή γίνονται πραγματικές μάχες με την αστυνομία η οποία προσπαθεί να διαλύσει τον κόσμο με δακρυγόνα αλλά και σφαίρες. Ο λαός όμως δείχνει να μη τους φοβάται πια. Το σκοτάδι πέφτει. Έχουμε νεκρούς. 

Υπάρχει η εντολή να ρίχνουν στο «ψαχνό». Ελεύθεροι σκοπευτές έχουν ακροβολιστεί στα γύρω κτίρια και η σκανδάλη χτυπά συνεχώς. Τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου. Γύρω στα μεσάνυχτα δίνεται η εντολή στον στρατό να δράσει. Τα τανκς βγαίνουν στους δρόμους. Πλησιάζουν στο Πολυτεχνείο και παραμένουν εκεί με τις κάνες στραμμένες προς τους φοιτητές. Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να κάνει πίσω.

 



 Στις τρεις τα ξημερώματα δίνεται η εντολή να κατασταλεί η λαϊκή εξέγερση. Το τανκ ανάβει τις μηχανές και προχωρά προς την πύλη. Μέσα σε λίγα λεπτά όλα έχουν τελειώσει. Η ελληνική σημαία κείτεται ματωμένη κάτω από τις ερπύστριες και ακολουθούν ντροπιαστικές σκηνές. Ξημερώνει 17η Νοέμβρη.


 Οι αγωνιστές της Δημοκρατίας μετριούνται. Κάποιοι λείπουν. Χύθηκε αίμα Ελλήνων από Έλληνες. Δεν είναι πια μαζί μας. Η Χούντα αν και δεν έπεσε εκείνη τη μέρα ήταν πλέον τελειωμένη. Το ήξεραν. Το ένιωθαν. Ήταν το τέλος τους. Δε μπορούσαν πια να σταθούν και να πείσουν κανέναν έστω και από αυτούς που έλεγαν ότι η Χούντα έβαλε φως στο χωριό τους. 

Ξέρουμε πως το έβαλε. Μετά από λίγους μήνες πέφτουν με πάταγο αφήνοντας πίσω τους μια κατεστραμμένη χώρα και μια οικονομία να μετρά την ύφεση στο 6,5% και την τραγωδία της Κύπρου. Η Δημοκρατία αποκαθίσταται και τους δικάζει. Ένοχοι.

 

 Την ημέρα αυτή δεν πρέπει να την ξεχάσουμε ποτέ. Το Πολυτεχνείο δεν ήταν γιορτή. Το Πολυτεχνείο ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη αλληλουχίας γεγονότων και μια υγιής αντίδραση μιας κοινωνίας που στερήθηκε το Ψωμί, την Παιδεία, την Ελευθερία.

 Ήταν το σύμβολο ενός υγιούς, ανόθευτου πολιτικά και απαλλαγμένου από μικροκομματικές σκοπιμότητες αγώνα για ένα καλύτερο αύριο. Ήταν όπως έγραφε ο Αλέκος Παναγούλης στο «Πάλης ξεκίνημα» η απάντηση στην τυραννία με πάλη, ενότητα και αγώνα ενός λαού συνειδητοποιημένου ότι δεν ανέχεται τέτοια καθεστώτα και συμπεριφορές. 

 Είναι χρέος όλων των κοινωνιών να στέκονται μπροστά σε τέτοιους αγώνες με θαυμασμό, υπερηφάνεια αλλά και ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν με το ίδιο θάρρος και με το ίδιο σθένος οποιονδήποτε θελήσει να αμφισβητήσει διαχρονικές αξίες, ιδέες και ιδανικά ενός λαού. Το Πολυτεχνείο δεν γιορτάζεται. 

Κρατιέται ψηλά στις καρδιές κάθε ανθρώπου που θέλει να λέγεται ελεύθερος πολίτης. Το Πολυτεχνείο δεν ανήκει σε κανέναν αλλά σε όλους τους δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες. Τα λόγια του Λειβαδίτη είναι ζωντανά και χαρακτηριστικά:

 «Δεν έχεις καιρό, δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος μπορεί να χρειαστεί και να πεθάνεις για να ζήσουν οι άλλοι. Θα πρέπει να μπορείς να θυσιάζεσαι ένα οποιοδήποτε πρωινό. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος θα πρέπει να μπορείς να στέκεσαι μπρος στα ντουφέκια». 

 

 Ενα βίντεο αφιερομένο στους αγωνες των φοιτητων τo 1973.